Με την πρώτη συλλογή διηγημάτων της η Μαρία Ιωάννου κάνει αισθητή την παρουσία της στην κυπριακή και την ευρύτερη νεοελληνική λογοτεχνία. Η υποδοχή της από την κριτική στην Ελλάδα είναι ενθουσιώδης. Η Μαρία Ιωάννου με τη «Γιγαντιαία πτώση της βλεφαρίδας» ήδη κατατάσσεται στην εμπροσθοφυλακή της κυπριακής πεζογραφίας. Είναι μια νέα, ελπιδοφόρα λογοτεχνική φωνή. Απαλλαγμένη από τα σύνδρομα που συνήθως εμφιλοχωρούν στην κυπριακή πεζογραφία και αποτελούν τροχοπέδη στην αισθητική αξία ενός κειμένου. Που βλέπει μέσα από μια νέα οπτική ματιά τα πράγματα, φρέσκια, παράδοξη, αλλόκοτη.
Η Μαρία Ιωάννου καταργεί τα καθιερωμένα. Τις λογοτεχνικές συμβάσεις. Και στη μορφή και στο περιεχόμενο της πεζογραφίας της. Δεν είναι τόσο η κριτική ματιά της για όσα συμβαίνουν στην κοινωνική πραγματικότητα όσο οι υπαινιγμοί και όσα η αντίληψη του αναγνώστη αφήνεται ελεύθερη να προσλάβει ή να προεκτείνει ένα βήμα παραπάνω. Τα διηγήματά της κινούνται στα πλαίσια του υπερρεαλισμού. Είναι ένας άλλος κόσμος που ζει δίπλα και πέρα από τον πραγματικό, σε μια παράλληλη διάσταση, στο όνειρο. Άψυχα αντικείμενα που αποκτούν ανθρώπινη υπόσταση, εμψυχώνονται, σκέφτονται και δρουν. Μια μεταφορική σύλληψη, αλληγορία της καθημερινότητάς μας, προσωπική υπερβατική σύλληψη του κόσμου, καλειδοσκοπική και παραμορφωμένη. Το συνηθισμένο που γίνεται ασυνήθιστο. Ένας άνθρωπος κλεισμένος στη βαλίτσα, ο πολυέλαιος που παρακολουθεί από ψηλά ερωτικές συνευρέσεις, το αγρινό που σκέφτεται και προσπαθεί να παρέμβει στα όσα συμβαίνουν γύρω του, η βλεφαρίδα που πέφτει, τα στέρνα που ανθίζουν και πετάνε κλαριά, η παιδική αφέλεια που αποκαλύπτει βαθιές αλήθειες, τις οποίες οι μεγάλοι αδυνατούν να συλλάβουν, οι ψευτοπατριωτισμοί. Νά ορισμένα από τα θέματα των διηγημάτων της.
Μέσα από τα περισσότερα διηγήματα αναδεικνύεται η εξάρτηση των ανθρώπων από τα αντικείμενα, μια σχεδόν φετιχιστική κατάσταση, παρανοϊκή. Και η εξάρτηση αυτή δηλώνει τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου σ’ έναν κατακερματισμένο κόσμο. Ακόμα και στις περιπτώσεις που αφορούν ζευγάρια, οι σχέσεις είναι προβληματικές, η έλλειψη επικοινωνίας είναι φανερή. Υπαινικτικά και σκόρπια γίνεται λόγος για θέματα της πρόσφατης ιστορίας του νησιού, συνήθως για τις συνέπειες της τούρκικης εισβολής (π.χ. προσφυγιά), την καταναλωτική μανία (είναι ενδεικτικές οι αναφορές σε γνωστές μάρκες-πάλι η εξάρτηση από τα αντικείμενα), το ρατσισμό και τους μετανάστες, την οικονομική κρίση και τα κοινωνικά και προσωπικά αδιέξοδά της, τους κινδύνους για τα παιδιά εξαιτίας του διαδικτύου. Καμιά φορά αυτά τίθενται με τρόπο ωμό, ιδιαίτερα σκληρό που αιφνιδιάζει και προκαλεί.
Ο κόσμος του βιβλίου της Μ. Ιωάννου είναι ένας αποσπασματικός κόσμος, ένας μικρόκοσμος. Η συγγραφέας τον αρπάζει με την τσιμπίδα και τον αποθέτει κάτω από το μικροσκόπιό της. Τον παρατηρεί και τον εξετάζει σε βάθος, τον μεγεθύνει για να αναδείξει τις ιδιαιτερότητές του.
Η αποσπασματικότητα αυτή, η ροή της συνείδησης, η αχαλίνωτη φαντασία, το αλλόκοτο και το ασυνήθιστο, το ξάφνιασμα, η αναλυτική ματιά και οι απρόσμενοι συνειρμοί, οι λογοτεχνικές καταβολές (π.χ. καφκικός κόσμος), η διάρρηξη της σχέσης με την κλασική αφήγηση και συγγραφή, το λεπτό χιούμορ και η ειρωνεία είναι στοιχεία και τεχνικές που εμπλουτίζουν τα διηγήματα της Μαρίας Ιωάννου και τα καθιστούν ιδιαιτέρως γοητευτικά.
Αλλά και η μορφή είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τις τεχνικές που χρησιμοποιεί η Μαρία Ιωάννου. Η παραδοσιακή γλώσσα ναρκοθετείται και αποσυντίθεται. Πότε παραληρηματικός λόγος που δίνει γρήγορο και ασθματικό ρυθμό και ύφος στο κείμενο, μακροπερίοδος, χωρίς σημεία στίξης, ασύνδετες και συνειρμικές προτάσεις, ψευδισμοί και άλλοτε ελλειπτικές, μικρές και κοφτές φράσεις. Μια γλώσσα τολμηρή είτε στην κυριολεξία είτε στη μεταφορά της που δεν αφήνει αδιάφορο τον αναγνώστη. Αντίθετα, οι λέξεις, οι φράσεις, οι σκέψεις, ο ανεστραμμένος κόσμος της Μ. Ιωάννου εξακολουθούν να φτερουγίζουν δίπλα του και μετά την ανάγνωση της τελευταίας σελίδας. Μετά το κλείσιμο του βιβλίου, κάτι βλεφαρίζει ακόμα από πάνω του, μια γιγαντιαία βλεφαρίδα, κάποιος εξακολουθεί να του κλείνει πονηρά το μάτι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου