Η Τέα Όμπρεχτ και η Κύπρος

Στην Τέα Όμπρεχτ απονεμήθηκε στις 8 Ιουνίου το λογοτεχνικό βραβείο Orange για βιβλίο της «Η γυναίκα του Τίγρη». Πρόκειται για τη μικρότερη σε ηλικία συγγραφέα που καταφέρνει να αποσπάσει το βραβείο. Το Orange απονέμεται σε γυναίκες συγγραφείς που εξέδωσαν τα βιβλία τους στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην αγγλική γλώσσα. Είναι ένα από τα σημαντικότερα βρετανικά βραβεία λογοτεχνίας μαζί με το Man Booker Prize (επιτέλους, φέτος θα δοθεί στον Φίλιπ Ροθ)  και τα Costa Book Awards.

Η 25χρονη Όμπρεχτ έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο του The New Yorker για τους 20 καλύτερους Αμερικάνους συγγραφείς κάτω των 40 και στον αντίστοιχο κατάλογο του Εθνικού Οργανισμού Βιβλίου για τους πέντε συγγραφείς κάτω των 35. Το βιβλίο της αναφέρεται στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας και εντυπωσίασε τους κριτές για τη λοξή ματιά της (σύζευξη φαντασίας και ωμού ρεαλισμού), με την οποία πραγματεύεται την τραγωδία της βαλκανικής χερσονήσου. Κάτι ανάλογο, με παρόμοια θεματική, και βραβεύσεις (Γερμανία), πέτυχε και ο επίσης νεαρός συγγραφέας από τη Γιουγκοσλαβία, Σάσα Στάνισιτς με το βιβλίο του «Πώς επισκευάζει ο στρατιώτης το Γραμμόφωνο» (εκδ. Μίνωας 2008).

Το ενδιαφέρον για μας είναι πως η Όμπρεχτ σχετίζεται με την Κύπρο. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, έφτασε στο νησί με την οικογένειά της (αργότερα έφυγε για την Αίγυπτο και το 1997 εγκαταστάθηκε στις Η.Π.Α.). Σε συνέντευξη στους New York Times (14 Μαρτ. 2011), δήλωσε πως η επαφή της με τη συγγραφή και το βιβλίο ξεκίνησε στην Κύπρο. Περνούσε τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο της διαβάζοντας και γράφοντας «σε σημείο που να μην κοινωνικοποιείται φυσιολογικά». Σχολίασε ότι σήμερα είναι εύθυμη και κοινωνική και θυμάται ότι είχε κυρίως χαρούμενα παιδικά χρόνια. «Στην Κύπρο και την Αίγυπτο», πρόσθεσε, «δεν υπήρχαν ταραχές, όταν βρισκόμουν εκεί. Αλλά ήταν παρούσα αυτή η υπόγεια ανησυχία που, νομίζω, κυριαρχεί στη νεανική κουλτούρα. Και πιστεύω ότι βιώνοντάς τη στη διάρκεια της εφηβείας μου, ήμουν ικανή να την κατανοήσω περισσότερο απ’ ό, τι σε άλλες συνθήκες». Σε όλα τα βιογραφικά της καταγράφεται το πέρασμά της από την Κύπρο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που διάσημοι συγγραφείς λογοτεχνίας έζησαν στην Κύπρο. Κατά διαστήματα, ανάμεσα στο 1878 και το 1880 εδώ πέρασε μερικούς μήνες, εγκαταλείποντάς το νησί με επεισοδιακό, όπως φαίνεται, τρόπο, ο τυχοδιώκτης ποιητής των «Εκλάμψεων» και του «Μια εποχή στην κόλαση» Αρθούρος Ρεμπώ. Αλλά και ο Λόρενς Ντάρελ, ο συγγραφέας  των «Πικρολέμονων», που αναφέρεται στον Αγώνα του 1955-59 (μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον «δικό» μας Αιμίλιο Χουρμούζιο) και κέρδισε (1957) το βραβείο Duff Cooper Prize (όπως και ο Πάτρικ Λη Φέρμορ για το βιβλίο του «Μάνη» που απεβίωσε πριν λίγες μέρες). Ο Ντάρελ έζησε στο νησί από το 1953 μέχρι το 1956, δίδαξε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και υπηρέτησε ως υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών. Στην Κύπρο άρχισε να γράφει και το αριστούργημά του «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο». Από την Κύπρο έφυγε κακήν κακώς ως ανεπιθύμητος για το σκοτεινό του ρόλο στη διάρκεια του Αγώνα. Οι δύο διάσημοι συγγραφείς είχαν, λοιπόν, δυσάρεστες περιπέτειες στην Κύπρο. Αλλά, η Όμπρεχτ φαίνεται πως έχει, μάλλον, ευχάριστες αναμνήσεις.